Sử dụng AI để phản ứng nhanh với thiên tai

Ngay sau trận động đất mạnh 7,7 độ richter xảy ra tại Myanmar vào ngày 28/3, Microsoft đã phối hợp cùng Planet Labs triển khai công nghệ AI kết hợp dữ liệu vệ tinh để hỗ trợ đánh giá thiệt hại và tìm kiếm người sống sót.

Sáng ngày 29/3, một vệ tinh được điều hướng về thành phố Mandalay – khu vực gần tâm chấn – để chụp ảnh từ xa. Những hình ảnh thu được sau đó được xử lý bởi hệ thống trí tuệ nhân tạo tại AI for Good Lab của Microsoft, nhằm xác định những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất và cần cứu trợ khẩn cấp.

Hạn chế công nghệ: mây che phủ ảnh vệ tinh

Theo ông Juan Lavista Ferres, nhà khoa học dữ liệu chính của Microsoft, thách thức lớn nhất là điều kiện thời tiết, đặc biệt là mây che phủ khiến hình ảnh vệ tinh không thể thu được dữ liệu rõ ràng. Trong trường hợp đó, nhóm nghiên cứu buộc phải đợi vài tiếng đồng hồ cho đến khi mây tan để có thể chụp lại khu vực cần thiết.

Khi điều kiện thời tiết cho phép, một vệ tinh khác của Planet Labs được triển khai để tiếp tục thu thập hình ảnh, gửi về phòng thí nghiệm AI của Microsoft đặt tại San Francisco (Mỹ).

Sáng ngày 29/3, một vệ tinh được điều hướng về thành phố Mandalay – khu vực gần tâm chấn – để chụp ảnh từ xa.

AI xác định chính xác khu vực thiệt hại nặng

Sau khi phân tích, hệ thống AI phát hiện 515 tòa nhà tại Mandalay bị hư hại từ 80 đến 100%, trong khi 1.524 tòa nhà khác bị ảnh hưởng ở mức 20 đến 80%. Những con số này không chỉ phản ánh mức độ nghiêm trọng của trận động đất, mà còn giúp các đội cứu hộ xác định vị trí ưu tiên cần hỗ trợ ngay lập tức.

"Thông tin này cực kỳ giá trị cho lực lượng cứu hộ tại hiện trường," ông Ferres chia sẻ. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng dữ liệu AI chỉ mang tính định hướng ban đầu và cần xác minh thực địa để đảm bảo tính chính xác.

Chia sẻ dữ liệu cứu trợ cho tổ chức nhân đạo

Toàn bộ dữ liệu thu thập và phân tích từ vệ tinh được Microsoft chia sẻ cho các tổ chức cứu trợ quốc tế như Hội Chữ thập đỏ, giúp họ đưa ra phản ứng nhanh chóng và hiệu quả hơn trong tình huống khẩn cấp.

Theo Planet Labs, tính đến hiện tại, đã có hơn 10 địa điểm tại Myanmar và Thái Lan được chụp ảnh và phân tích thông qua hệ thống vệ tinh đang hoạt động liên tục trên quỹ đạo Trái Đất.

Theo Planet Labs, tính đến hiện tại, đã có hơn 10 địa điểm tại Myanmar và Thái Lan được chụp ảnh và phân tích thông qua hệ thống vệ tinh đang hoạt động liên tục trên quỹ đạo Trái Đất.

Không thể áp dụng một mô hình AI cho mọi thảm họa

Theo Microsoft, việc ứng dụng thị giác máy tính AI tiêu chuẩn là không đủ. Với mỗi thảm họa thiên nhiên, đặc điểm địa lý và mức độ tàn phá khác nhau buộc họ phải xây dựng các mô hình tùy chỉnh riêng biệt cho từng khu vực.

"Trái Đất quá khác biệt. Các thảm họa thiên nhiên quá khác biệt. Hình ảnh từ vệ tinh cũng khác nhau từng trường hợp," Ferres nói. Ông lấy ví dụ, cháy rừng có thể lan theo hướng dự đoán được, nhưng động đất thì ảnh hưởng đến toàn bộ cấu trúc đô thị, khiến việc xác định thiệt hại phức tạp hơn rất nhiều.

Ứng dụng AI trong bảo tồn động vật hoang dã

Không chỉ trong thiên tai, AI for Good Lab của Microsoft còn được ứng dụng vào việc bảo vệ các loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng. Họ đang phát triển hệ thống cảm biến và micro dùng năng lượng mặt trời, ghi âm tiếng động vật, sau đó sử dụng AI để phân tích âm thanh, xác định loài và vị trí di chuyển.

Đây được đánh giá là giải pháp nhanh, tiết kiệm và hiệu quả trong công tác bảo tồn đa dạng sinh học, đặc biệt tại các khu vực rừng rậm, nơi con người khó tiếp cận thường xuyên.

Ngoài hệ thống của Planet Labs, Microsoft cũng triển khai vệ tinh riêng mang tên Sparrow, hoạt động ở quỹ đạo thấp của Trái Đất (LEO), phục vụ các dự án giám sát môi trường và hỗ trợ thiên tai.

Không chỉ trong thiên tai, AI for Good Lab của Microsoft còn được ứng dụng vào việc bảo vệ các loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng.

Thảm họa động đất Myanmar và tình hình cứu trợ

Trận động đất xảy ra ngày 28/3 đã gây ra hậu quả nghiêm trọng tại Myanmar: hơn 2.000 người thiệt mạng, gần 3.900 người bị thương và khoảng 270 người mất tích. Nhiều cây cầu sập, nhà cửa đổ nát và hạ tầng giao thông bị hư hại nặng.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã tuyên bố đây là tình trạng khẩn cấp cấp độ cao nhất, đồng thời triển khai gói hỗ trợ trị giá 8 triệu USD để giúp đỡ nạn nhân và ngăn chặn nguy cơ dịch bệnh bùng phát.

Trong khi đó, Liên đoàn Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế đã phát động lời kêu gọi quyên góp hơn 100 triệu USD để phục vụ công tác cứu trợ khẩn cấp tại khu vực chịu ảnh hưởng.

Kết luận

Việc Microsoft ứng dụng AI kết hợp dữ liệu vệ tinh vào cứu trợ thiên tai tại Myanmar là minh chứng rõ ràng cho sức mạnh của công nghệ trong việc hỗ trợ con người ứng phó với thảm họa. Dù vẫn còn những giới hạn về kỹ thuật và điều kiện tự nhiên, hướng tiếp cận này đang mở ra một kỷ nguyên mới trong việc đánh giá, phản ứng và hỗ trợ khẩn cấp một cách nhanh chóng và chính xác hơn bao giờ hết.