Nghiên cứu quy mô lớn cho thấy AI chưa ảnh hưởng đáng kể đến năng suất và thu nhập

Một nghiên cứu mới công bố bởi Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia Mỹ (NBER) cho thấy, các mô hình chatbot AI như ChatGPT tuy đã hỗ trợ người lao động trong nhiều nhiệm vụ, nhưng chưa thực sự tạo ra tác động lớn đến số giờ làm việc hay thu nhập. Cụ thể, hai nhà kinh tế học Anders Humlum (Đại học Chicago, Mỹ) và Emilie Vestergaard (Đại học Copenhagen, Đan Mạch) chỉ ra rằng:

“Các mô hình chatbot AI chưa tác động đến thu nhập hoặc số giờ làm việc được ghi nhận trong bất kỳ nghề nghiệp nào.”

Khảo sát từ hơn 7.000 nơi làm việc

Nghiên cứu dựa trên khảo sát với 25.000 người lao động tại 7.000 nơi làm việc, tập trung vào các ngành nghề có nguy cơ cao bị thay thế bởi AI như:

• Kế toán
• Hỗ trợ khách hàng
• Cố vấn tài chính
• Nhân sự
• Hỗ trợ công nghệ
• Báo chí
• Pháp lý
• Marketing
• Phát triển phần mềm
• Giáo dục

Khảo sát được thực hiện chủ yếu tại Mỹ và Đan Mạch – hai quốc gia có mức độ áp dụng AI ở nơi làm việc tương đương.

Theo kết quả nghiên cứu, người lao động sử dụng AI tại nơi làm việc chỉ tiết kiệm trung bình 3% thời gian làm việc.

Tăng năng suất chỉ ở mức giới hạn

Theo kết quả nghiên cứu, người lao động sử dụng AI tại nơi làm việc chỉ tiết kiệm trung bình 3% thời gian làm việc. Chỉ có từ 3–7% năng suất tăng thêm được quy đổi thành tiền lương – một con số khá khiêm tốn so với kỳ vọng.

Điều này đồng nghĩa, việc tích hợp AI vào công việc hiện tại chưa mang lại lợi ích tài chính rõ rệt cho người dùng. Nhóm nghiên cứu nhận định:

“Dù các doanh nghiệp đang đầu tư mạnh tay vào công nghệ AI, tác động kinh tế của nó vẫn còn nhỏ.”

Tác động phụ thuộc vào từng lĩnh vực cụ thể

Tác giả Humlum cũng lưu ý rằng những nghiên cứu trước đây không sai, nhưng chỉ phản ánh một số nhóm nghề nghiệp cụ thể – nơi AI thực sự phát huy tác dụng mạnh như viết mã phần mềm, viết bài quảng cáo, tuyển dụng hay quản lý dữ liệu.

Tuy nhiên, khi xét ở quy mô tổng thể, mức độ ảnh hưởng của AI đến năng suất hoặc thời gian làm việc là rất hạn chế.

“Tôi có thể dùng AI để giảm thời gian soạn email, nhưng thời gian tiết kiệm đó có thực sự được tái phân bổ cho công việc hiệu quả khác hay không là điều cần cân nhắc”, ông nói.

Tác giả Humlum cũng lưu ý rằng những nghiên cứu trước đây không sai, nhưng chỉ phản ánh một số nhóm nghề nghiệp cụ thể.

AI tiết kiệm thời gian – nhưng không được tận dụng hiệu quả

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, phần lớn người dùng AI sử dụng thời gian tiết kiệm được để chỉnh sửa kết quả do AI tạo ra (80%) hoặc giải trí, nghỉ ngơi (10%). Phần còn lại không nhận thêm công việc hay cải thiện hiệu suất tổng thể.

Điều này cho thấy, mặc dù AI có tiềm năng hỗ trợ hiệu quả, nhưng thói quen sử dụng và tổ chức công việc của người lao động hiện vẫn chưa đủ để tận dụng triệt để thời gian được "giải phóng" bởi công nghệ.

AI là đồng minh, không phải mối đe dọa

Báo cáo của NBER được công bố sau hàng loạt nghiên cứu từ các tổ chức lớn như Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) hay Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) – đều nhấn mạnh tiềm năng thay đổi thị trường lao động của AI. Ví dụ, IMF cho rằng khoảng 60% công việc tại các nước phát triển như Mỹ, Anh, Đức sẽ bị AI ảnh hưởng, trong đó một nửa theo hướng tiêu cực.

Tuy nhiên, giới chuyên gia lại cho rằng AI không cướp việc, mà là một đồng minh trong công việc. Giáo sư Yoshua Bengio – người được mệnh danh là "cha đỡ đầu AI" – cùng Chủ tịch FPT Trương Gia Bình từng nhấn mạnh trong một tọa đàm:

“AI sẽ thay thế nhiều công việc, nhưng không có nghĩa là giành mất việc của con người.”

Thay vào đó, họ kêu gọi người lao động cần học hỏi, thích nghi và nâng cao năng lực, từ kỹ năng sử dụng AI, hiểu biết về học máy, khoa học dữ liệu, cho đến kỹ năng phân tích, giải quyết vấn đề để giữ vững tính cạnh tranh trên thị trường.

Máy Tính CDC giới thiệu đến bạn một số mẫu Laptop AI sẵn hàng:

[Products: 9296, 9295, 9267, 9258]