Một nghiên cứu mới từ Đại học Stanford vừa đưa ra những cảnh báo rõ ràng: trí tuệ nhân tạo (AI) đang tạo ra tác động trực tiếp và ngày càng rõ rệt đến nhóm công việc cấp thấp, đặc biệt trong các lĩnh vực như lập trình và dịch vụ khách hàng.

Việc làm cấp thấp giảm mạnh vì AI

Theo dữ liệu được công bố ngày 26/8, kể từ cuối năm 2022, số lượng tin tuyển dụng cho các vị trí cấp thấp đã giảm tới 13%, phần lớn do sự xuất hiện và phổ biến của các công cụ AI. Nhóm nghiên cứu tại Stanford cho rằng đây là một sự thay đổi nhanh chóng và có quy mô rộng lớn, tương tự như sự bùng nổ của mô hình làm việc từ xa trong thời kỳ đại dịch.

Báo cáo chỉ ra, các công việc mang tính lặp lại hoặc dễ dàng bị tự động hóa như thư ký, trợ lý hành chính... đang bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Trong khi đó, những ngành nghề vốn được xem là “bệ phóng” cho người trẻ như lập trình viên cấp thấp, nhân viên chăm sóc khách hàng... cũng đang đối mặt với nguy cơ bị thay thế trong tương lai gần.

Viễn cảnh này đặt ra một vấn đề đáng lo ngại: khi các vị trí đầu vào dần biến mất, doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc đào tạo và phát triển đội ngũ kế cận, đặc biệt trong bối cảnh nhiều lãnh đạo cấp cao đang đến tuổi nghỉ hưu.

Báo cáo chỉ ra, các công việc mang tính lặp lại hoặc dễ dàng bị tự động hóa như thư ký, trợ lý hành chính... đang bị ảnh hưởng nặng nề nhất.

Không phải công ty nào cũng “thắng” khi thay người bằng AI

Tuy nhiên, báo cáo cũng lưu ý rằng không phải doanh nghiệp nào ứng dụng AI cũng gặt hái được thành công. Một số công ty đã nhanh chóng thay thế nhân sự bằng chatbot và các công cụ tự động, nhưng sau đó lại gặp rắc rối với khả năng xử lý tình huống thực tế và giao tiếp linh hoạt – những điểm mà AI hiện vẫn chưa thể vượt qua con người.

Điều này cho thấy, AI chưa thể thay thế hoàn toàn vai trò của con người, nhất là trong những công việc yêu cầu phán đoán, sáng tạo, hoặc tương tác xã hội. Do đó, các doanh nghiệp cần cẩn trọng, không chỉ đánh giá khả năng tiết kiệm chi phí mà phải tính đến các yếu tố dài hạn như hiệu quả vận hành, chất lượng dịch vụ và sự bền vững của nguồn nhân lực.

Cảnh báo không còn là lý thuyết

Mặc dù AI hiện chưa gây ra biến động lớn đối với toàn bộ thị trường lao động, nghiên cứu từ Đại học Stanford đã chỉ ra một xu hướng đáng báo động: tác động của AI không còn nằm ở lý thuyết mà đã bước vào hiện thực.

Trí tuệ nhân tạo đang dần thay đổi cách con người làm việc, và quan trọng hơn, đang làm mờ dần các cơ hội nghề nghiệp đầu tiên – vốn là bàn đạp để người trẻ tích lũy kỹ năng, trưởng thành và thăng tiến trong sự nghiệp.